Is het gebruik van AI illegaal?

Als u AI inzet om misdrijven te faciliteren, behandelt de wet dit hetzelfde als elke andere criminele methode. Bijvoorbeeld, oplichters hebben AI-stemgeneratoren gebruikt om mensen telefonisch te imiteren voor fraude- en afpersingspraktijken – een daad die zeer zeker illegaal is. De FBI waarschuwt dat criminelen die AI gebruiken (voor phishing-berichten, deepfake-stemmen, enz.) nog steeds onder fraudewetgeving en cybercrime vallen.

Het creëren of delen van obsceen of lasterlijk AI-gegenereerd materiaal over iemand kan tegen de wet zijn. Veel rechtsgebieden passen wetten aan om AI-gegenereerde nepmedia te omvatten. Bijvoorbeeld, het VK criminaliseert zowel het maken als verspreiden van seksuele deepfake-beelden zonder toestemming.

In de VS kan het verspreiden van expliciete of schadelijke deepfakes, ook zonder specifieke deepfake-wet in de meeste staten, vallen onder bestaande strafbare feiten zoals intimidatie, identiteitsdiefstal of wraakporno. Het gebruik van AI om valse informatie (bijv. nepvideo’s) te genereren om iemands reputatie te schaden kan leiden tot lasterzaken of andere juridische gevolgen.

AI roept nieuwe vragen op over auteursrechten en patenten. Het gebruik van AI is niet per definitie een schending van auteursrechten, maar hoe de AI is getraind of wat het produceert kan juridische problemen veroorzaken. AI-modellen worden vaak getraind op enorme datasets die van internet zijn verzameld. Er lopen meerdere rechtszaken van auteurs, kunstenaars en bedrijven die stellen dat het kopiëren van hun werken om AI te trainen zonder toestemming auteursrechten schendt.

Bovendien, als een AI-gegenereerde output bijna identiek is aan een auteursrechtelijk beschermd werk, kan het gebruik of de verkoop van die output intellectuele eigendomswetten overtreden. Amerikaanse rechtbanken hebben in 2025 vroege uitspraken gedaan die suggereren dat AI-training in sommige gevallen als fair use kan gelden, maar dit is nog een evoluerend juridisch debat.

AI-systemen verzamelen en verwerken vaak persoonsgegevens, wat kan botsen met privacywetten. Het gebruik van AI om mensen te bespioneren of persoonlijke informatie te verzamelen kan in strijd zijn met gegevensbeschermingsregels zoals de EU-GDPR of privacywetten in Californië.

Een bekend voorbeeld: de Italiaanse privacytoezichthouder blokkeerde ChatGPT tijdelijk in 2023 vanwege privacyzorgen – en beoordeelde de dataverwerking als illegaal onder de GDPR totdat aanpassingen werden gedaan. Als een AI-toepassing persoonsgegevens onjuist verwerkt (zoals het gebruik van gevoelige informatie zonder toestemming of geldige grondslag), kan dat gebruik van AI illegaal maken onder privacywetgeving.

Als AI wordt gebruikt bij belangrijke beslissingen (zoals werving, leningen, toelating tot opleidingen, rechtshandhaving) en het bevooroordeelde uitkomsten oplevert, kan dat anti-discriminatiewetten schenden. Bijvoorbeeld, een AI-gestuurd kredietscore-systeem dat onbedoeld een bepaalde etnische groep benadeelt, zou de eerlijke leenwetgeving overtreden.

Toezichthouders hebben verklaard dat "er geen AI-vrijstelling is van bestaande wetten" – de handeling van een algoritme is juridisch de handeling van degene die het inzet. Het gebruik van AI is dus illegaal als het ertoe leidt dat iemand op basis van beschermde kenmerken (ras, geslacht, enz.) werk of diensten wordt geweigerd.

Sommige sectoren kennen strenge regels (financiën, gezondheidszorg, luchtvaart, enz.). Als AI daar wordt gebruikt, moet het aan dezelfde regels voldoen. Bijvoorbeeld, AI gebruiken voor medische diagnoses of autorijden is alleen legaal als het aan veiligheidsnormen voldoet en de benodigde goedkeuringen heeft (zoals FDA-goedkeuring voor een AI-medisch hulpmiddel of regelgevende toestemming voor zelfrijdende auto’s).

Het inzetten van een AI-systeem dat levensbedreigende beslissingen neemt zonder juiste toezicht of goedkeuring kan als illegaal worden beschouwd of aansprakelijkheid veroorzaken bij fouten.