Adakah Menggunakan AI Tidak Sah?
Menggunakan AI secara amnya sah di seluruh dunia, tetapi penggunaan tertentu—seperti deepfake, penyalahgunaan data, atau bias algoritma—boleh melanggar undang-undang. Artikel ini menerangkan peraturan AI global terkini dan cara mematuhi.
Secara umum, menggunakan kecerdasan buatan (AI) tidak adalah tidak sah. Di seluruh dunia, tiada undang-undang menyeluruh yang mengharamkan individu atau syarikat menggunakan teknologi AI. AI adalah alat – seperti komputer atau internet – dan penggunaannya secara amnya adalah sah. Namun, aplikasi AI tertentu boleh melanggar undang-undang atau peraturan jika ia menyebabkan kemudaratan atau melanggar peraturan sedia ada. Dengan kata lain, bukan AI itu sendiri yang tidak sah, tetapi apa yang anda lakukan dengannya (dan bagaimana anda memperoleh atau mengendalikan data) yang mungkin melanggar undang-undang.
AI Secara Umumnya Sah di Seluruh Dunia
Tiada larangan global terhadap penggunaan AI. Kerajaan dan badan antarabangsa mengiktiraf manfaat besar AI dan tidak mengharamkan teknologi itu secara menyeluruh. Contohnya, di Amerika Syarikat, "tiada undang-undang persekutuan" yang secara umum menghalang pembangunan atau penggunaan AI. Sebaliknya, pihak berkuasa menggunakan undang-undang sedia ada (contohnya, perlindungan pengguna, privasi, anti-diskriminasi) untuk AI dan sedang merangka peraturan baru untuk mengurus penggunaan berisiko tinggi.
Begitu juga, kebanyakan negara menggalakkan inovasi AI sambil menangani risiko tertentu melalui peraturan dan bukannya larangan. Organisasi antarabangsa seperti Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu dan UNESCO menggalakkan penggunaan AI yang beretika dan bukannya larangan – Cadangan Etika AI UNESCO menekankan penghormatan terhadap hak asasi manusia dan ketelusan dalam sistem AI.
Walau bagaimanapun, konteks adalah penting. Apabila AI digunakan dengan cara yang melanggar undang-undang atau membahayakan orang, ia boleh menjadi tidak sah. Daripada mengharamkan AI secara menyeluruh, kerajaan menetapkan sempadan untuk penggunaan AI yang boleh diterima.
Bagaimana Bidang Kuasa Utama Mengawal AI
Wilayah berbeza mengambil pendekatan berbeza dalam mengawal AI, tetapi tiada yang mengharamkan penggunaan AI biasa. Kebanyakan negara memperkenalkan rangka kerja untuk memastikan AI digunakan dengan selamat dan sah, memberi tumpuan kepada aplikasi berisiko tinggi.
Amerika Syarikat: Undang-undang Sedia Ada Digunakan
AS tiada undang-undang menyeluruh yang mengharamkan AI; sebenarnya, Kongres belum menggubal peraturan AI yang luas setakat ini. Menggunakan AI adalah sah untuk perniagaan dan individu. Sebaliknya, AS bergantung pada pelbagai undang-undang sedia ada dan langkah khusus:
- Pengawal selia menguatkuasakan undang-undang sedia ada ke atas AI: Agensi seperti Suruhanjaya Perdagangan Persekutuan dan Jabatan Kehakiman menegaskan AI mesti mematuhi undang-undang perlindungan pengguna, persaingan adil, dan privasi. Jika produk AI syarikat terlibat dalam amalan menipu atau diskriminasi, ia boleh dipertanggungjawabkan di bawah undang-undang yang berkaitan.
- Anti-diskriminasi dan pekerjaan: Suruhanjaya Peluang Pekerjaan Sama (EEOC) memberi amaran kepada majikan bahawa menggunakan AI dalam pengambilan atau kenaikan pangkat boleh melanggar undang-undang hak sivil jika ia menjejaskan kumpulan yang dilindungi secara tidak adil. Majikan kekal bertanggungjawab atas sebarang keputusan berat sebelah daripada alat AI, walaupun ia datang dari vendor pihak ketiga.
- Inisiatif baru fokus pada panduan: Usaha terkini di AS menumpukan pada panduan dan piawaian sukarela, bukan larangan. Rumah Putih telah mendapatkan komitmen sukarela "keselamatan AI" daripada syarikat AI. Beberapa negeri AS telah menggubal undang-undang berkaitan AI sendiri, termasuk keperluan ketelusan untuk kandungan yang dijana AI dan larangan penggunaan deepfake tertentu.
Kesimpulan: Menggunakan AI di AS adalah sah, tetapi pengguna dan pembangun mesti memastikan AI mereka tidak melanggar undang-undang sedia ada.
Kesatuan Eropah: Peraturan Berdasarkan Risiko
Kesatuan Eropah mengambil pendekatan peraturan yang lebih proaktif dengan Akta AInya, undang-undang AI komprehensif pertama di dunia. Diselesaikan pada 2024, ia tidak mengharamkan AI secara menyeluruh – rakyat Eropah boleh menggunakan AI – tetapi ia mengawal ketat dan bahkan mengharamkan beberapa aplikasi AI berisiko tinggi.
Akta ini menggunakan model piramid risiko yang mengklasifikasikan sistem AI kepada empat tahap risiko:
Risiko Tidak Diterima
Risiko Tinggi
Risiko Terhad
Risiko Minimum
Wawasan utama: Eropah tidak mengkriminalkan penggunaan AI secara umum. Sebaliknya, ia menetapkan garis undang-undang terhadap amalan AI berbahaya tertentu, menumpukan pada pengharaman kes penggunaan paling berbahaya sambil mengurus yang lain dengan selamat.
China: Kawalan Ketat dan Sekatan
China aktif mempromosikan pembangunan AI tetapi di bawah kawalan ketat kerajaan. Menggunakan AI di China adalah sah, terutamanya untuk tujuan kerajaan dan perniagaan, tetapi ia dikawal dan dipantau dengan ketat oleh pihak berkuasa.
- Penapisan dan peraturan kandungan: China mengharamkan kandungan dijana AI yang melanggar undang-undang penapisannya. Peraturan baru mengenai "sintesis mendalam" (deepfake) dan AI generatif menghendaki penyedia memastikan kandungan adalah benar dan sah. Menggunakan AI untuk menjana berita palsu atau bahan terlarang adalah tidak sah dan boleh dikenakan hukuman jenayah.
- Pendaftaran nama sebenar dan pemantauan: Pengguna sering perlu mengesahkan identiti mereka untuk menggunakan perkhidmatan AI tertentu. Platform AI dikehendaki menyimpan log dan mungkin berkongsi data dengan pihak berkuasa atas permintaan. Ini bermakna tiada anonim jika AI disalahgunakan.
- Penyedia yang diluluskan sahaja: Hanya model AI yang diluluskan dan mematuhi garis panduan kerajaan dibenarkan untuk kegunaan awam. Menggunakan alat AI asing yang tidak diluluskan mungkin disekat tetapi tidak secara eksplisit jenayah bagi individu – sebaliknya, biasanya disekat oleh Tembok Api Besar.
Prinsip utama: AI tidak boleh digunakan dengan cara yang membahayakan keselamatan negara, ketenteraman awam, atau hak individu seperti yang ditakrifkan oleh undang-undang China.
Negara Lain dan Usaha Global
Banyak negara sedang merangka strategi AI, tetapi seperti AS dan EU, mereka tidak mengkriminalkan penggunaan AI secara umum. Sebaliknya, mereka menumpukan pada pengawalan risiko tertentu:
United Kingdom
Kanada
Australia, Jepun, Singapura
Kerjasama Global
Trend jelas: Kerajaan di seluruh dunia tidak mengharamkan AI, tetapi mereka mula mengawal cara AI digunakan. Menggunakan AI untuk jenayah seperti penipuan, serangan siber, atau gangguan adalah sama tidak sah seperti melakukan perbuatan tersebut tanpa AI.
Bila Menggunakan AI Boleh Jadi Tidak Sah?
Walaupun menggunakan AI sebagai alat bukan jenayah sendiri, terdapat situasi di mana penggunaan AI melanggar undang-undang. Berikut adalah senario utama di mana menggunakan AI boleh menjadi tidak sah atau mendedahkan anda kepada liabiliti:
Melakukan Jenayah dengan AI
Jika anda menggunakan AI untuk memudahkan jenayah, undang-undang menganggapnya sama seperti kaedah jenayah lain. Contohnya, penipu telah menggunakan penjana suara AI untuk menyamar dalam panggilan telefon bagi skim penipuan dan pemerasan – perbuatan yang sangat tidak sah. FBI memberi amaran bahawa penjenayah yang menggunakan AI (untuk teks phishing, suara deepfake, dll.) masih tertakluk kepada undang-undang penipuan dan jenayah siber.
Deepfake Tanpa Persetujuan dan Gangguan
Mencipta atau berkongsi kandungan AI yang lucah atau memfitnah tentang seseorang boleh melanggar undang-undang. Banyak bidang kuasa sedang mengemas kini undang-undang untuk merangkumi media palsu dijana AI. Contohnya, Britain mengkriminalkan penciptaan dan pengedaran imej deepfake seksual tanpa persetujuan.
Di AS, walaupun tiada undang-undang deepfake khusus di kebanyakan negeri, pengedaran deepfake yang eksplisit atau berbahaya boleh termasuk dalam kesalahan sedia ada seperti gangguan, pencurian identiti, atau undang-undang balas dendam pornografi. Menggunakan AI untuk menjana maklumat palsu (contohnya, video palsu) untuk mencemarkan nama baik seseorang boleh menyebabkan tuntutan fitnah atau akibat undang-undang lain.
Pelanggaran Harta Intelek
AI menimbulkan persoalan baru tentang hak cipta dan paten. Menggunakan AI bukanlah pelanggaran hak cipta secara automatik, tetapi cara AI dilatih atau apa yang dihasilkannya boleh mencetuskan isu undang-undang. Model AI sering dilatih menggunakan set data besar yang diambil dari internet. Terdapat beberapa tuntutan mahkamah oleh penulis, artis, dan syarikat yang mendakwa penyalinan karya mereka untuk melatih AI tanpa kebenaran melanggar hak cipta.
Selain itu, jika output dijana AI hampir sama dengan karya berhak cipta, menggunakan atau menjual output itu boleh melanggar undang-undang harta intelek. Mahkamah AS pada 2025 membuat keputusan awal yang mencadangkan latihan AI mungkin dianggap penggunaan adil dalam beberapa kes, tetapi ini masih perdebatan undang-undang yang berkembang.
Pelanggaran Privasi dan Perlindungan Data
Sistem AI sering mengumpul dan memproses data peribadi, yang boleh melanggar undang-undang privasi. Menggunakan AI untuk memantau orang atau mengikis maklumat peribadi boleh melanggar peraturan perlindungan data seperti GDPR EU atau undang-undang privasi California.
Contoh ketara: pihak berkuasa perlindungan data Itali menyekat sementara ChatGPT pada 2023 kerana kebimbangan privasi – secara asasnya menganggap pengendalian data oleh ChatGPT tidak sah di bawah GDPR sehingga pembetulan dibuat. Jika aplikasi AI mengendalikan data peribadi secara tidak betul (seperti menggunakan maklumat sensitif tanpa persetujuan atau asas yang betul), penggunaan AI itu boleh menjadi tidak sah di bawah undang-undang privasi.
Diskriminasi atau Bias dalam Keputusan
Jika AI digunakan dalam keputusan penting (pengambilan pekerja, pinjaman, kemasukan kolej, penguatkuasaan undang-undang) dan menghasilkan keputusan berat sebelah, ia boleh melanggar undang-undang anti-diskriminasi. Contohnya, sistem penilaian kredit berasaskan AI yang secara tidak sengaja menolak kumpulan etnik tertentu akan melanggar undang-undang pinjaman adil.
Pengawal selia menyatakan bahawa "tiada pengecualian AI daripada undang-undang sedia ada" – tindakan algoritma adalah tindakan secara undang-undang pihak yang menggunakannya. Oleh itu, menggunakan AI adalah tidak sah jika ia menyebabkan anda menolak pekerjaan atau perkhidmatan kepada seseorang berdasarkan ciri dilindungi (bangsa, jantina, dll.).
Penggunaan dalam Sektor Dikawal Tanpa Pematuhan
Beberapa industri mempunyai peraturan ketat (kewangan, penjagaan kesihatan, penerbangan, dll.). Jika AI digunakan di situ, ia mesti mematuhi peraturan yang sama. Contohnya, menggunakan AI untuk diagnosis perubatan atau memandu kereta adalah sah hanya jika mematuhi piawaian keselamatan dan mendapat kelulusan yang diperlukan (seperti kelulusan FDA untuk peranti perubatan AI, atau kelulusan pengawalseliaan untuk kereta pandu sendiri).
Menggunakan sistem AI yang membuat keputusan hidup dan mati tanpa pengawasan atau kelulusan yang betul boleh dianggap tidak sah atau menyebabkan liabiliti jika ia gagal berfungsi.
Pertimbangan tambahan: Dasar akademik dan tempat kerja juga boleh mengehadkan penggunaan AI (walaupun melanggar ini biasanya bukan "tidak sah" dalam erti jenayah). Contohnya, universiti mungkin menganggap menggunakan AI untuk menulis esei sebagai salah laku akademik. Syarikat boleh memberhentikan pekerja kerana menggunakan AI secara tidak bertanggungjawab. Akibat ini, walaupun serius, berbeza daripada persoalan kesahihan di bawah undang-undang. Ia menunjukkan bahawa penggunaan AI yang bertanggungjawab dijangka dalam banyak konteks – sama ada oleh undang-undang atau peraturan institusi.
Penggunaan AI yang Bertanggungjawab dan Sah
Untuk menjawab soalan "Adakah menggunakan AI tidak sah?" – bagi kebanyakan kes dan tempat, jawapannya adalah TIDAK. Menggunakan AI bukan tidak sah. AI adalah teknologi arus perdana yang sedang diintegrasikan ke dalam kehidupan harian dan perniagaan di seluruh dunia.
Tumpuan adalah pada pengharaman aplikasi atau hasil AI yang berbahaya tertentu, bukan mengharamkan AI itu sendiri. Panduan rasmi antarabangsa mencadangkan "AI yang boleh dipercayai" sebagai matlamat: AI yang memberi manfaat kepada masyarakat dalam batas undang-undang dan etika.
Hormati Undang-undang Sedia Ada
Pastikan penggunaan AI anda mematuhi semua peraturan yang berkuat kuasa di bidang kuasa anda.
- Privasi dan perlindungan data
- Undang-undang anti-diskriminasi
- Hak harta intelek
Lindungi Hak Orang Lain
Gunakan AI dengan cara yang menghormati hak dan maruah individu.
- Elakkan mencipta deepfake yang merosakkan
- Cegah diskriminasi dan bias
- Jaga kerahsiaan data
Sentiasa Maklum
Ikuti perkembangan peraturan AI di rantau anda.
- Pantau kemas kini Akta AI EU
- Ikuti peraturan khusus sektor
- Semak dasar institusi
Artikel Berkaitan
Komen 0
Tinggalkan Komen
Tiada komen lagi. Jadilah yang pertama memberi komen!