AI đang nhanh chóng thâm nhập vào lĩnh vực pháp lý. Thomson Reuters báo cáo rằng 26% chuyên gia pháp lý hiện đang sử dụng AI tạo sinh trong công việc, và 80% kỳ vọng AI sẽ có tác động chuyển đổi đối với vai trò của họ.

Bằng cách tự động hóa các công việc thường nhật như xem xét tài liệu và soạn thảo, AI giúp luật sư cung cấp dịch vụ chất lượng cao hơn một cách hiệu quả hơn.

Điều này đã tạo nên sự hào hứng về khả năng của AI trong việc nhanh chóng tra cứu các luật, án lệ và thuật ngữ pháp lý liên quan.

Phần còn lại của bài viết này sẽ khám phá cách các công cụ AI hiện đại thúc đẩy nghiên cứu pháp lý nhanh hơn, những lợi ích thực tiễn mà chúng mang lại, cùng các giới hạn quan trọng và phương pháp tốt nhất để sử dụng.

Những Lợi Ích Chính của AI trong Nghiên Cứu Pháp Lý

Các công cụ nghiên cứu pháp lý dựa trên AI có thể tự động hóa những công việc vốn mất hàng giờ. Những lợi ích chính bao gồm:

• Tìm kiếm án lệ nâng cao: AI có thể tìm ra nhiều án lệ và luật liên quan hơn so với tìm kiếm theo từ khóa đơn giản, ngay cả khi các tài liệu đó dùng cách diễn đạt khác nhau.
• Tóm tắt nhanh: Các tài liệu dài (biên bản, hợp đồng, v.v.) hoặc bộ sưu tập án lệ lớn có thể được tóm tắt trong thời gian rất ngắn.
• Kiểm tra trích dẫn: AI có thể phát hiện các trích dẫn thiếu hoặc yếu trong bản tóm tắt và tự động kiểm tra xem các án lệ được trích dẫn có bị bác bỏ hay không.
• Dự đoán kết quả: Một số công cụ AI cố gắng dự đoán cách tòa án có thể phán quyết dựa trên các quyết định trước đây.
• Theo dõi thay đổi luật: Các công việc nghiên cứu thường xuyên như theo dõi án lệ mới hoặc cập nhật luật có thể được tự động hóa.
• Truy vấn ngôn ngữ tự nhiên: Nhờ xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), luật sư có thể đặt câu hỏi bằng tiếng Anh thông thường và nhận được câu trả lời chính xác, ngay cả khi họ không biết thuật ngữ pháp lý chính xác.

Những khả năng này giúp các nhóm pháp lý trả lời các câu hỏi về luật và thuật ngữ nhanh hơn nhiều so với trước đây, thường hoàn thành trong vài phút những việc mà trước đây mất hàng giờ tìm kiếm thủ công.

Công Cụ và Nền Tảng AI

Không phải AI nào cũng giống nhau. Các công cụ AI pháp lý chuyên nghiệp được xây dựng trên các cơ sở dữ liệu pháp lý đã được xác minh. Ví dụ, CoCounsel của Thomson Reuters và Lexis+ AI của LexisNexis tìm kiếm án lệ và luật định độc quyền, đảm bảo câu trả lời dựa trên nội dung cập nhật và đáng tin cậy.

Ngược lại, các chatbot dành cho người tiêu dùng như ChatGPT được đào tạo trên dữ liệu internet rộng lớn và đôi khi có thể “tạo ra” câu trả lời không chính xác. Trong một trường hợp đáng chú ý, một bản tóm tắt của luật sư viết bằng ChatGPT đã trích dẫn sáu án lệ không tồn tại.

Các nền tảng khác chuyên về nội dung pháp lý toàn cầu . Ví dụ, vLex (được Clio mua lại vào năm 2024) cung cấp tìm kiếm AI trên hơn một tỷ tài liệu từ hơn 100 quốc gia.

Điều này có nghĩa là người dùng có thể hỏi về, ví dụ, “yêu cầu thông báo vi phạm dữ liệu theo GDPR” và ngay lập tức nhận được các trích đoạn liên quan từ luật EU và các bình luận liên quan.

Ngược lại, AI đa năng (ví dụ như ChatGPT hoặc Google Bard) có thể thảo luận các khái niệm pháp lý theo cách hội thoại, nhưng không đảm bảo độ chính xác hay nguồn gốc thông tin.

Trong thực tế, các công ty thường sử dụng kết hợp các công cụ:

• Trợ lý AI chuyên nghiệp: Được tích hợp trong phần mềm văn phòng luật (CoCounsel, Lexis+, nền tảng Bloomberg Law, v.v.) để nghiên cứu sâu và cung cấp câu trả lời đã kiểm tra trích dẫn.
• Công cụ nghiên cứu toàn cầu: Các nền tảng như vLex bao phủ nhiều khu vực pháp lý với tìm kiếm thông minh.
• Chatbot chung: Dùng cho hỏi đáp nhanh hoặc hỗ trợ soạn thảo (cần thận trọng). Những công cụ này có thể trả lời câu hỏi bằng ngôn ngữ đơn giản hoặc trình bày các khái niệm pháp lý, nhưng người dùng phải kiểm tra kỹ mọi kết quả.

Giới Hạn và Lưu Ý

Các công cụ AI, dù mạnh mẽ, không phải lúc nào cũng hoàn hảo. Các nghiên cứu lớn và cơ quan quản lý cảnh báo về những rủi ro chính:

• Tạo ra thông tin sai lệch (hallucinations): AI thường “tự tạo ra” thông tin. Trong các thử nghiệm, nhiều mô hình AI pháp lý đã tạo ra các tuyên bố pháp luật không tồn tại. Chúng có thể trích dẫn sai án lệ, nhầm lẫn lập luận với phán quyết, hoặc trích dẫn các luật giả tưởng.
• Sai sót cơ bản: Ngay cả AI chuyên về pháp luật cũng có thể hiểu sai các sắc thái pháp lý. Ví dụ, nó có thể không tôn trọng thứ bậc của các nguồn luật (xem xét một ý kiến xét xử như tiền lệ bắt buộc).
• Nghĩa vụ đạo đức: Hướng dẫn chính thức của Hiệp hội Luật sư Mỹ (ABA) nhấn mạnh rằng luật sư phải tự mình xác minh mọi kết quả do AI tạo ra. Tin tưởng mù quáng vào câu trả lời của AI có thể vi phạm quy tắc năng lực chuyên môn, vì lời khuyên pháp lý sai có thể gây hại cho khách hàng.
• Tuyên bố sai lệch: Một số dịch vụ pháp lý dựa trên AI đã bị xử lý. Vào tháng 1 năm 2025, Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) đã yêu cầu DoNotPay ngừng quảng cáo là “luật sư AI” sau khi phát hiện chatbot này đưa ra các tuyên bố gây hiểu lầm. Điều này cho thấy AI không thể thay thế hoàn toàn luật sư thực thụ mà không có sự giám sát kỹ lưỡng.

Tóm lại, AI nên hỗ trợ luật sư chứ không thay thế họ. Hầu hết chuyên gia đều đồng ý rằng an toàn nhất là sử dụng AI như bước khởi đầu cho nghiên cứu. Một nghiên cứu gần đây kết luận rằng các công cụ này mang lại giá trị khi được dùng làm “bước đầu tiên” trong nghiên cứu, thay vì là lời cuối cùng. Luật sư phải kiểm tra kỹ kết quả AI với các nguồn tin cậy ở mọi bước.

Phương Pháp Tốt Nhất Khi Sử Dụng AI Pháp Lý

Để sử dụng AI hiệu quả và có trách nhiệm, các nhóm pháp lý nên tuân thủ các phương pháp sau:

• Xác minh mọi câu trả lời: Xem kết quả AI như bản nháp. Luôn kiểm tra trích dẫn và sự thật với các nguồn chính thức.
• Sử dụng công cụ chuyên biệt: Ưu tiên các sản phẩm AI thiết kế riêng cho pháp luật. Chúng sử dụng cơ sở dữ liệu pháp lý được chọn lọc và thường trích dẫn nguồn. Chatbot chung có thể giúp ý tưởng, nhưng không có kiểm duyệt pháp lý tích hợp sẵn.
• Luôn cập nhật quy định: Quy định và đạo đức về AI đang phát triển. Ví dụ, luật AI toàn diện đầu tiên của EU (có hiệu lực năm 2024) đặt ra các tiêu chuẩn nghiêm ngặt cho hệ thống AI. Nhiều hiệp hội luật sư hiện yêu cầu luật sư tiết lộ việc sử dụng AI với khách hàng và duy trì giám sát con người.
• Kết hợp AI với phán đoán con người: Dùng AI để tiết kiệm thời gian cho nghiên cứu thường xuyên hoặc tóm tắt nhanh, nhưng để luật sư giàu kinh nghiệm xử lý phần diễn giải và chiến lược. Trong thực tế, AI giúp tìm luật liên quan nhanh hơn, còn luật sư áp dụng đúng luật đó.

Cuối cùng, tìm kiếm dựa trên AI là trợ thủ đắc lực cho nghiên cứu pháp lý, có thể tra cứu luật, án lệ và định nghĩa chỉ trong vài giây. Khi sử dụng khôn ngoan, nó giúp luật sư tập trung vào phân tích phức tạp và tư vấn khách hàng. Như một Giám đốc pháp lý (GCO) từng nhận xét, một công việc từng mất hàng giờ giờ chỉ còn năm phút với AI, một cải tiến “to lớn”.

Tóm lại: AI có thể nhanh chóng tra cứu luật và thuật ngữ pháp lý, thay đổi cách thức tiếp cận thông tin pháp lý trên toàn thế giới. Tốc độ và phạm vi của nó mang lại hiệu quả thực sự, nhưng người dùng phải luôn cảnh giác. Bằng cách chọn công cụ AI uy tín và kiểm tra kết quả, các chuyên gia pháp lý có thể tận dụng sức mạnh AI cho nghiên cứu mà không đánh đổi độ chính xác hay đạo đức.