Sáp nhập và Mua lại trong Lĩnh vực Trí tuệ Nhân tạo
Sáp nhập và mua lại trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) đang bùng nổ trên toàn cầu khi các tập đoàn công nghệ và nhà đầu tư đua nhau thâu tóm công nghệ tiên tiến, nhân tài hàng đầu và dữ liệu giá trị. Bài viết này khám phá các xu hướng mới nhất, các thương vụ lớn và các bước đi chiến lược định hình tương lai của AI.
Trong những năm gần đây, các thương vụ sáp nhập và mua lại (M&A) trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đã tăng tốc đáng kể khi các công ty đua nhau đảm bảo nhân tài và công nghệ tiên tiến. Các con số kể một câu chuyện thuyết phục: các giao dịch liên quan đến AI đã tăng hơn gấp đôi trong thập kỷ qua, từ 225 giao dịch năm 2014 lên 494 vào năm 2023. Tổng khối lượng giao dịch toàn cầu còn tăng mạnh hơn nữa—từ khoảng 430 giao dịch năm 2020 lên 1.277 vào năm 2024.
Sự bùng nổ chưa từng có này chủ yếu được thúc đẩy bởi cuộc cách mạng AI tạo sinh. Thành công bùng nổ của ChatGPT và các công nghệ tương tự đã kích hoạt một làn sóng mua lại trên toàn thế giới khi các tổ chức vội vã tích hợp khả năng AI vào hoạt động cốt lõi của mình.
Xu hướng chính định hình M&A AI
Dữ liệu cho thấy nhiều xu hướng mạnh mẽ thúc đẩy các giao dịch AI trên thị trường toàn cầu. Đà tăng gần đây không có dấu hiệu chững lại—chỉ riêng quý 1 năm 2025 đã có 381 giao dịch liên quan đến AI, tăng 21% so với cùng kỳ năm 2024. Châu Âu đang trải qua sự tăng trưởng đặc biệt nhanh, với 100 thương vụ mua lại startup AI được công bố trong năm 2025, vượt qua 85 giao dịch hoàn tất trong toàn bộ năm 2024.
Khối lượng giao dịch tăng gấp đôi
Tăng trưởng toàn cầu
Tăng trưởng quý 1 năm 2025
Hoạt động xuyên biên giới
Thoái vốn tại châu Âu
Hợp nhất chiến lược
Tại sao M&A AI lại bùng nổ
Sự tăng trưởng bùng nổ trong các thương vụ sáp nhập và mua lại AI xuất phát từ nhiều lực lượng hội tụ. Các công ty trong nhiều ngành công nghiệp nhận ra rằng năng lực AI không còn là lựa chọn mà là yếu tố thiết yếu để tồn tại và phát triển cạnh tranh. Hiểu được các động lực này giúp giải thích tại sao hoạt động giao dịch đạt mức chưa từng có.
Lợi thế cạnh tranh
Các công ty xem AI là yếu tố phân biệt quan trọng để cải thiện sản phẩm, thúc đẩy đổi mới và giành lợi thế thị trường. Mua lại các startup AI giúp doanh nghiệp nhanh chóng tích hợp công nghệ tiên tiến vào sản phẩm thay vì phát triển từ đầu.
Nỗi sợ bị bỏ lại phía sau
Các nhà lãnh đạo kinh doanh lo ngại sâu sắc về việc "tụt lại" trong cuộc đua AI. Nỗi sợ này thúc đẩy các thương vụ mua lại mạnh mẽ khi các công ty vội vã thâu tóm năng lực AI trước đối thủ, tạo thành vòng xoáy hoạt động tự củng cố.
Tốc độ đổi mới nhanh
Công nghệ AI phát triển với tốc độ chóng mặt—các mô hình tạo sinh và năng lực mới xuất hiện thường xuyên. Mua lại các startup đã có sẵn thường nhanh hơn và ít rủi ro hơn phát triển nội bộ, giúp công ty vượt lên về mặt công nghệ.
Thu hút nhân tài
M&A giúp nhanh chóng đưa các đội ngũ AI chuyên môn và nhà nghiên cứu vào công ty. Tích hợp đội ngũ AI đã có thành tích thường nhanh và tiết kiệm hơn so với tuyển dụng và đào tạo trong thị trường nhân tài cạnh tranh cao.
Quy mô và hợp tác
Ngay cả các startup AI được tài trợ tốt cũng theo đuổi các thương vụ mua lại để mở rộng năng lực. Các công ty AI hàng đầu như Mistral được cho là đang thuê ngân hàng đầu tư để thực hiện các thương vụ, trong khi các tập đoàn công nghệ lớn hợp tác hoặc mua lại startup để bổ sung danh mục AI của họ.
Các thương vụ M&A AI đáng chú ý
Các giao dịch lớn trong lĩnh vực AI minh họa xu hướng hợp nhất và giá trị chiến lược mà các công ty đặt vào năng lực AI. Những thương vụ này trải dài trên các lĩnh vực phần mềm, phần cứng và dịch vụ, thể hiện tác động rộng lớn của AI trong hệ sinh thái công nghệ.
| Người mua | Đối tượng | Giá trị thương vụ | Trọng tâm chiến lược |
|---|---|---|---|
| ServiceNow | Moveworks | 2,85 tỷ USD | Chatbot AI cho tự động hóa dịch vụ IT—thương vụ mua lại lớn nhất của ServiceNow |
| Workday | Sana | ~1,1 tỷ USD | Trợ lý AI hỗ trợ công việc nhân sự và hỗ trợ nhân viên |
| Cisco | Splunk | 28 tỷ USD | Phân tích dữ liệu và năng lực AI cho sản phẩm mạng |
| HPE | Juniper Networks | 14 tỷ USD | AI và tự động hóa cho hợp nhất hạ tầng mạng |
| SAP | WalkMe | 1,5 tỷ USD | Công cụ hướng dẫn người dùng và trợ lý AI cho phần mềm doanh nghiệp |
| Nvidia | Run.ai | 700 triệu USD | Cơ sở hạ tầng AI đám mây và công cụ điều phối |
| AMD | Silo AI | ~665 triệu USD | Nhà phát triển AI châu Âu chuyên về mô hình ngôn ngữ lớn |
| NICE | Cognigy | 955 triệu USD | AI hội thoại cho nền tảng tương tác khách hàng |
| Check Point | Lakera | ~300 triệu USD | Năng lực bảo mật AI để chống lại các mối đe dọa mới nổi |
| Meituan | Light Year | ~304 triệu USD | Phát triển AI tạo sinh và mô hình ngôn ngữ lớn tại Trung Quốc |
Các vấn đề pháp lý và quy định
Các giao dịch AI mang đến những phức tạp pháp lý và quy định đặc thù vượt xa so với thẩm định M&A truyền thống. Khi các cơ quan quản lý trên toàn cầu giám sát chặt chẽ sự tập trung năng lực AI và tác động xã hội tiềm tàng, người mua phải điều hướng một bối cảnh tuân thủ đang phát triển.
Chống độc quyền và An ninh quốc gia
Các cơ quan quản lý đang theo dõi các thương vụ sáp nhập AI lớn với sự giám sát tăng cường. Các chuyên gia pháp lý cảnh báo rằng sự hợp nhất giữa các công ty công nghệ hàng đầu có thể kích hoạt các cuộc rà soát chống độc quyền sâu rộng, đặc biệt khi các giao dịch liên quan đến năng lực AI dẫn đầu thị trường hoặc các mô hình nền tảng.
- Các cơ quan cạnh tranh tại Mỹ, EU và các khu vực khác đang phát triển các khung rà soát riêng cho AI
- Một số thương vụ có thể cần được phê duyệt an ninh quốc gia do tầm quan trọng chiến lược của AI trong quốc phòng và hạ tầng trọng yếu
- Các giao dịch xuyên biên giới đối mặt với các lớp rà soát bổ sung, đặc biệt liên quan đến đầu tư chiến lược từ Trung Quốc hoặc các nước khác
- Các cơ quan quản lý đang xem xét liệu các thương vụ mua lại AI bởi các nền tảng thống trị có thể ngăn cản cạnh tranh hoặc củng cố quyền lực thị trường hay không
Thẩm định đặc thù AI
Người mua đang phát triển các khung thẩm định mới phù hợp với tài sản AI. Đánh giá công nghệ truyền thống phải được bổ sung bằng các đánh giá đặc thù AI nhằm giải quyết các rủi ro và bất định riêng biệt.
- Cam kết rõ ràng rằng các mô hình AI chỉ được huấn luyện trên dữ liệu có giấy phép hợp pháp
- Tài liệu về nguồn gốc dữ liệu và phương pháp huấn luyện
- Đánh giá hiệu suất mô hình, thiên vị và công bằng trên các nhóm dân cư khác nhau
- Đánh giá quyền sở hữu trí tuệ trong dữ liệu huấn luyện và kiến trúc mô hình
- Xem xét các phụ thuộc mã nguồn mở và tuân thủ giấy phép
- Phân tích yêu cầu và chi phí hạ tầng tính toán
Bối cảnh pháp lý về việc thu thập dữ liệu và bản quyền cho huấn luyện AI vẫn chưa rõ ràng, khiến các biện pháp bảo vệ hợp đồng trở nên đặc biệt quan trọng. Người mua ngày càng yêu cầu bồi thường cho các khiếu nại về sở hữu trí tuệ liên quan đến dữ liệu huấn luyện và kết quả mô hình.
Bảo mật dữ liệu và tuân thủ
Hệ thống AI dựa trên các bộ dữ liệu khổng lồ thường bao gồm thông tin cá nhân, tạo ra các nghĩa vụ tuân thủ bảo mật phức tạp. Đội ngũ M&A phải đảm bảo tuân thủ các luật bảo mật hiện hành và dự đoán các quy định AI đặc thù mới nổi.
Tuân thủ luật bảo mật
Chuyển dữ liệu xuyên biên giới
Quy định AI mới nổi
Quyền của chủ thể dữ liệu
Triển vọng tương lai
Các chỉ số thị trường và nhận định chuyên gia cho thấy mạnh mẽ rằng các thương vụ M&A liên quan đến AI sẽ tiếp tục phát triển bền vững trong những năm tới. Sự hội tụ của sự trưởng thành công nghệ, áp lực cạnh tranh và các mục tiêu chiến lược chỉ ra hoạt động giao dịch sẽ duy trì, dù với các đặc điểm thay đổi.
Thị trường 2024-2025
- Tăng trưởng dựa trên khối lượng với nhiều thương vụ nhỏ hơn
- Tập trung vào mua các năng lực AI cụ thể và nhân tài
- Giám sát quy định tương đối nhẹ cho hầu hết các giao dịch
- Ưu tiên AI tạo sinh và mô hình ngôn ngữ lớn
- Hoạt động xuyên biên giới với hạn chế tối thiểu
Triển vọng 2026-2028
- Hợp nhất chiến lược lớn hơn khi thị trường trưởng thành
- Tích hợp AI trên toàn bộ nền tảng kinh doanh
- Giám sát quy định tăng cường và thời gian phê duyệt kéo dài
- Đa dạng hóa vào các ứng dụng AI chuyên biệt và các ngành dọc
- Tăng cường các yếu tố địa chính trị trong cấu trúc giao dịch
Trong khảo sát năm 2024 với các nhà giao dịch công nghệ, 47% xác định AI/ML là lĩnh vực lớn nhất cho các thương vụ sắp tới—đây là ưu tiên cao nhất trong tất cả các lĩnh vực công nghệ. Các chuyên gia pháp lý cũng nhận xét rằng khi hệ sinh thái AI trưởng thành và nhiều startup đạt quy mô sẵn sàng cho mua lại, hoạt động giao dịch "có khả năng tăng cao" hơn nữa.
Ý nghĩa chiến lược
Trong tương lai, các công ty tích hợp hiệu quả năng lực AI—thậm chí sử dụng các công cụ do AI điều khiển trong quy trình giao dịch của mình—có thể giành được lợi thế cạnh tranh đáng kể. Tuy nhiên, thành công đòi hỏi phải cân bằng chiến lược mua lại quyết liệt với việc điều hướng cẩn trọng trong môi trường quy định ngày càng phức tạp.
Rõ ràng chiến lược
Xác định tiêu chí mua lại AI rõ ràng phù hợp với chiến lược kinh doanh. Nhận diện các khoảng trống năng lực và ưu tiên các mục tiêu đáp ứng nhu cầu cụ thể thay vì theo đuổi giao dịch một cách cơ hội.
Thẩm định nâng cao
Phát triển các khung thẩm định đặc thù AI bao gồm hiệu suất kỹ thuật, nguồn gốc dữ liệu, quyền sở hữu trí tuệ, tuân thủ quy định và yêu cầu tích hợp.
Điều hướng quy định
Tham gia sớm với các cơ quan quản lý trong các thương vụ quan trọng. Xây dựng mối quan hệ với các cơ quan chống độc quyền và chuẩn bị các phân tích cạnh tranh toàn diện để đẩy nhanh phê duyệt.
Lập kế hoạch tích hợp
Phát triển lộ trình tích hợp chi tiết trước khi hoàn tất giao dịch. Giữ chân nhân tài AI và phù hợp văn hóa đặc biệt quan trọng—nhiều thương vụ AI thất bại do mất nhân tài sau mua lại.
Giám sát liên tục
Theo dõi diễn biến thị trường, công nghệ mới nổi và thay đổi quy định. Bối cảnh AI phát triển nhanh—thương vụ chiến lược hôm nay có thể cần các giao dịch bổ sung vào ngày mai.
Chưa có bình luận nào. Hãy là người đầu tiên bình luận!