Trí tuệ nhân tạo trong Giáo dục và Đào tạo

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang nhanh chóng biến đổi giáo dục và đào tạo trên toàn cầu. Các công cụ dựa trên AI tùy chỉnh trải nghiệm học tập, tự động hóa các công việc thường nhật và mở ra các nguồn tài nguyên giảng dạy mới. UNESCO ghi nhận rằng AI "có tiềm năng giải quyết một số thách thức lớn nhất trong giáo dục" và thúc đẩy tiến bộ hướng tới các mục tiêu học tập toàn cầu như Chương trình Giáo dục 2030 của Liên Hợp Quốc (SDG4).

Các chuyên gia quốc tế nhấn mạnh phương pháp lấy con người làm trung tâm: AI phải được triển khai công bằng để "mọi người đều có thể tận dụng" cuộc cách mạng công nghệ này. Bài viết này khám phá cách AI được áp dụng trong lớp học và các chương trình đào tạo, những lợi ích mà nó mang lại, cũng như các thách thức cần được quản lý để triển khai hiệu quả.

Học tập cá nhân hóa và hệ thống thích ứng

Một lợi thế chính của AI là khả năng cung cấp trải nghiệm học tập cá nhân hóa. Các nền tảng thích ứng phân tích hiệu suất của từng học sinh — kết quả bài kiểm tra, thời gian phản hồi, mô hình tương tác — và điều chỉnh hướng dẫn phù hợp. Chúng cung cấp thêm bài tập cho các chủ đề khó và tăng tốc khi học sinh đã thành thạo.

Khi được thiết kế bao trùm, các công cụ AI giúp thu hẹp khoảng cách học tập và đảm bảo tất cả học sinh đều hưởng lợi từ tiến bộ công nghệ trong giáo dục.

— UNESCO, Khung Giáo dục 2030

Hệ thống học tập thích ứng dựa trên AI cá nhân hóa giáo dục

Gia sư thông minh và tạo nội dung

Hệ thống gia sư dựa trên AI, chatbot và trợ lý ảo đang trở thành tiêu chuẩn trong giáo dục hiện đại. Các công cụ như ChatGPT và các mô hình tương tự trả lời câu hỏi của học sinh, giải thích khái niệm theo nhiều cách và hỗ trợ soạn thảo bài luận. Một phân tích của OECD cho thấy GPT-4 đạt khoảng 85% điểm trong các bài kiểm tra đọc và khoa học quốc tế — cao hơn mức trung bình của học sinh — cho thấy năng lực học thuật ngày càng tăng của AI.

Hệ thống gia sư AI và công cụ tạo nội dung

Hỗ trợ giáo viên và nhà trường

AI cung cấp hỗ trợ đáng kể cho giáo viên và các cơ sở giáo dục, tự động hóa các công việc tốn thời gian và cung cấp các phân tích dựa trên dữ liệu. Phần mềm dựa trên AI có thể chấm điểm các bài tập khách quan, cung cấp phản hồi ban đầu cho bài luận, theo dõi điểm danh và giám sát điểm kiểm tra để xác định học sinh có nguy cơ cần can thiệp sớm.

Diễn đàn Kinh tế Thế giới lưu ý rằng AI có thể "đơn giản hóa các công việc hành chính," giúp giáo viên dành nhiều thời gian hơn cho giảng dạy và hướng dẫn. Tuy nhiên, việc áp dụng hiệu quả đòi hỏi sự chuẩn bị và hạ tầng phù hợp.

Thách thức triển khai

Công cụ AI hỗ trợ giáo viên và cơ sở giáo dục

Đào tạo kỹ năng và học tập suốt đời

AI đang thay đổi căn bản đào tạo nghề nghiệp và đào tạo chuyên môn. Như OECD lưu ý, AI và robot sẽ "thay đổi căn bản công việc" trong những thập kỷ tới, thay đổi kỹ năng cần thiết của con người. Các công ty ngày càng sử dụng các nền tảng học tập dựa trên AI để nâng cao kỹ năng nhân viên với các lộ trình đào tạo cá nhân hóa phù hợp với năng lực và mục tiêu nghề nghiệp của từng người.

Ứng dụng thực tiễn trong đào tạo lực lượng lao động

Đào tạo chuyên môn và học tập suốt đời dựa trên AI

Tiếp cận và Hòa nhập

Các công nghệ dựa trên AI đang cải thiện đáng kể khả năng tiếp cận cho người học thuộc mọi nền tảng và năng lực. Hệ thống chuyển văn bản thành giọng nói, chuyển giọng nói thành văn bản, nhận dạng hình ảnh và dịch thuật thời gian thực giúp học sinh khiếm thị, khiếm thính hoặc có khó khăn học tập tiếp cận tài liệu trước đây khó hoặc không thể sử dụng.

Việc áp dụng AI trong giáo dục phải thu hẹp khoảng cách, đảm bảo mọi người đều có thể tận dụng công nghệ mới. Khi triển khai có suy nghĩ, AI có thể giúp người học có nhu cầu đặc biệt hoặc ở cộng đồng thiếu thốn có cơ hội học tập bình đẳng.

— UNESCO, Hướng dẫn AI và Giáo dục

Công nghệ AI cải thiện khả năng tiếp cận và hòa nhập trong giáo dục

Thách thức và Cân nhắc

Dù có tiềm năng biến đổi, việc triển khai AI trong giáo dục đòi hỏi chú ý cẩn trọng đến các thách thức lớn. Việc triển khai có trách nhiệm cần giải quyết các vấn đề về quyền riêng tư, thiên vị, khoảng cách công bằng và vai trò thiết yếu của giáo viên.

Khung pháp lý và biện pháp bảo vệ

Các quy định mới nổi như Đạo luật AI của EU đang được phát triển để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong hệ thống AI giáo dục. Các khung này thiết lập:

• Yêu cầu minh bạch trong quy trình ra quyết định AI
• Tiêu chuẩn trách nhiệm cho các cơ sở giáo dục và nhà cung cấp AI
• Quy trình đánh giá rủi ro cho ứng dụng AI trong giáo dục
• Quyền của học sinh và phụ huynh liên quan đến quyết định do AI điều khiển
• Hướng dẫn đạo đức cho phát triển và triển khai AI

Những thách thức chính trong việc triển khai AI trong giáo dục

Kết luận: Tương lai của AI trong Giáo dục

AI đang nhanh chóng trở thành nền tảng của hệ thống giáo dục và đào tạo trên toàn thế giới, cho phép mức độ cá nhân hóa, hiệu quả và đổi mới chưa từng có trong học tập. Từ các bài học thích ứng K–12 đến đào tạo nghề công nghệ cao, các công cụ AI giúp giáo viên tiếp cận nhiều học sinh hơn và đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng một cách hiệu quả.

Bằng cách kết hợp chuyên môn giảng dạy của con người với công nghệ thông minh, và thiết lập chính sách thông minh cùng chương trình đào tạo giáo viên toàn diện, xã hội có thể tận dụng AI để cải thiện kết quả cho tất cả người học. Cách tiếp cận cân bằng này giúp AI thúc đẩy tiến bộ hướng tới học tập bao trùm, suốt đời — hiện thực hóa các mục tiêu giáo dục toàn cầu đồng thời giữ gìn các yếu tố con người không thể thay thế làm cho giáo dục trở nên chuyển đổi.