So sánh Trí tuệ Nhân tạo và Trí tuệ Con người

Trí tuệ được định nghĩa rộng rãi là "khả năng đạt được các mục tiêu phức tạp", một định nghĩa áp dụng cho cả con người và AI. Tuy nhiên, con người và máy móc đạt được mục tiêu theo những cách rất khác nhau. Hệ thống AI được xây dựng trên phần cứng kỹ thuật số và hoạt động với "hệ điều hành hoàn toàn khác biệt (kỹ thuật số so với sinh học)" so với bộ não con người.

Khoảng cách cơ bản này – tế bào thần kinh hữu cơ so với mạch điện tử – khiến mỗi dạng trí tuệ nổi trội ở các lĩnh vực khác nhau.

Trí tuệ Con người

Trí tuệ con người là khả năng tự nhiên, sinh học. Nó bao gồm lý luận, cảm xúc, trí tưởng tượng và sự tự nhận thức. Con người học hỏi từ kinh nghiệm, áp dụng lý luận thường thức và đồng cảm với người khác.

Trí nhớ của chúng ta giàu ngữ cảnh và liên kết, kết nối các sự kiện với cảm xúc và trải nghiệm. Như một phân tích chỉ ra, con người có thể thích nghi và "khái quát hóa qua các ngữ cảnh", cho phép chúng ta học các khái niệm mới chỉ từ rất ít dữ liệu.

Trong cuộc sống hàng ngày, điều này có nghĩa là một đứa trẻ thường có thể nhận ra một loài động vật mới chỉ sau vài ví dụ, trong khi nhiều mô hình AI cần hàng nghìn ví dụ để học cùng một nhiệm vụ. Nhận thức của con người cũng bao gồm lý trí thường thức và trực giác – chúng ta dễ dàng bổ sung các chi tiết thiếu hoặc hiểu các tín hiệu không lời, những kỹ năng vẫn còn là thách thức đối với máy móc.

Minh họa Trí tuệ Con người

Trí tuệ Nhân tạo

Trí tuệ nhân tạo (AI) đề cập đến các hệ thống máy tính thực hiện các nhiệm vụ đòi hỏi tư duy giống con người. AI hiện đại dựa trên các thuật toán, mô hình toán học và bộ dữ liệu khổng lồ để phát hiện mẫu, dự đoán và cải thiện theo thời gian. Ví dụ bao gồm trợ lý giọng nói, xe tự lái, hệ thống đề xuất và chương trình chơi game.

Ngay cả các hệ thống AI tiên tiến nhất "rất chuyên biệt và thiếu sự rộng lớn cũng như linh hoạt của trí tuệ con người".

— Peter Gärdenfors, Nhà khoa học nhận thức

Không giống như khả năng học rộng của con người, hầu hết AI ngày nay là hẹp: mỗi hệ thống được huấn luyện cho các nhiệm vụ cụ thể. Thực tế điều này có nghĩa là AI có thể thành thạo cờ vua hoặc nhận diện hình ảnh, nhưng không thể dễ dàng chuyển kỹ năng đó sang lĩnh vực rất khác mà không cần huấn luyện lại.

Sự khác biệt về bản chất này – silicon so với sinh học – là nguyên nhân của nhiều khoảng cách giữa AI và trí tuệ con người. Con người suy nghĩ qua các tế bào thần kinh sinh học, trong khi AI hoạt động với mạch kỹ thuật số. Do đó, AI "tỏa sáng ở các lĩnh vực đòi hỏi xử lý dữ liệu nhanh", trong khi con người mang đến ngữ cảnh phong phú và sự thấu cảm cảm xúc.

Ví dụ, máy tính có thể phân tích hàng triệu điểm dữ liệu nhanh hơn chúng ta rất nhiều, nhưng chúng thiếu "cảm giác ruột" hữu cơ và sự đồng cảm hướng dẫn phán đoán của con người.

Minh họa Trí tuệ Nhân tạo

Những khác biệt chính

Phân tích dưới đây tóm tắt những điểm khác biệt lớn giữa AI và trí tuệ con người. Mỗi loại nổi trội ở các lĩnh vực khác nhau, và không loại nào "thông minh hơn" toàn diện:

Ý thức và Tự nhận thức

Khoảng cách cơ bản này có nghĩa là ngay cả AI mạnh nhất hiện nay cũng không có ý thức như con người.

Trí tuệ AI và con người nên được xem là các dạng trí tuệ "bổ trợ thay vì cạnh tranh".

— Các chuyên gia UTHealth

Những khác biệt chính giữa AI và con người

Tương lai: Hợp tác, không cạnh tranh

Nhìn về phía trước, hầu hết các nhà nghiên cứu hình dung sự hợp tác giữa con người và AI. AI tiếp tục phát triển (ví dụ, các mô hình ngôn ngữ lớn hiện thể hiện các khía cạnh của "lý thuyết tâm trí" trong các bài kiểm tra), nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng các hệ thống này vẫn thiếu sự hiểu biết thực sự.

Thay vì hỏi dạng trí tuệ nào vượt trội hơn, chúng ta nên nhận ra cách trí tuệ AI và con người có thể làm việc cùng nhau.

— Phân tích của Zhang

Ứng dụng hiện tại của hợp tác con người - AI

Trong thực tế, nhiều lĩnh vực đã kết hợp AI với chuyên môn con người. Sự phối hợp này nâng cao năng suất và sáng tạo bằng cách tận dụng điểm mạnh độc đáo của cả hai dạng trí tuệ.

Tương lai - Hợp tác, không cạnh tranh giữa AI và con người

Kết luận: Tương lai hợp tác

Tương lai của trí tuệ là sự hợp tác, nơi AI nâng cao khả năng con người, và con người dẫn dắt AI bằng chiều sâu cảm xúc và tư duy sáng tạo.

— Nghiên cứu Trí tuệ