AI in films versus werkelijkheid

Hoe verschilt KI in films van de werkelijkheid? Laten we dat in dit artikel uitgebreid onderzoeken om fictie en realiteit te onderscheiden!

In sciencefictionfilms verschijnt KI vaak als volledig bewuste wezens of humanoïde robots met emoties, persoonlijke drijfveren en bovennatuurlijke vermogens. Cinematische KI’s variëren van behulpzame metgezellen (zoals de droids uit Star Wars) tot kwaadaardige heersers (zoals Skynet uit Terminator). Deze vertolkingen zorgen voor sterke verhalen, maar ze overdrijven de huidige technologie aanzienlijk.

In werkelijkheid is alle bestaande KI een verzameling algoritmen en statistische modellen zonder bewustzijn of gevoelens. Moderne systemen kunnen data verwerken en patronen herkennen, maar ze hebben geen echt zelfbewustzijn of intentie:

• Bewustzijn & emoties: Films tonen KI’s die liefhebben, bang zijn en zelfs vriendschappen sluiten (denk aan Ex Machina of Her). In werkelijkheid voert echte KI simpelweg geprogrammeerde berekeningen uit; het heeft geen subjectieve ervaring.
  Zoals een analyse opmerkt, blijft echte KI “een verzameling algoritmen… zonder bewustzijn”. Het kan gesprekken of emoties alleen nabootsen door statistische patroonherkenning, niet omdat het ze werkelijk begrijpt of voelt.

• Autonomie: Film-KI’s nemen vrij complexe, onafhankelijke beslissingen of komen in opstand tegen mensen (zoals in Terminator of I, Robot). Echte KI heeft daarentegen altijd expliciete menselijke sturing nodig.
  De huidige KI-tools excelleren alleen in zeer specifieke taken (bijvoorbeeld medische beeldanalyse of routeplanning) en werken uitsluitend onder menselijk toezicht. Ze kunnen niet autonoom “besluiten de macht over te nemen” of doelen nastreven buiten hun programmering.
  Experts benadrukken zelfs dat het toekennen van intrinsieke motivatie aan robots “best onzinnig” is – KI is in wezen een door mensen gemaakt hulpmiddel, geen onafhankelijke entiteit.

• Vorm & functie: Hollywood-robots worden vaak afgebeeld als mensachtig en veelzijdig (androids die lopen, praten en complexe taken uitvoeren). In werkelijkheid zijn robots meestal sterk gespecialiseerde machines.
  Ze kunnen boodschappen inpakken of auto’s assembleren, maar ze zien er totaal anders uit dan de gestroomlijnde humanoïden in films. Zoals een waarnemer uit de industrie uitlegt, missen echte robots “de veelzijdigheid en aanpassingsvermogen” van hun filmische tegenhangers.
  De meeste echte robots zijn gebouwd voor specifieke functies (assemblage, schoonmaak, bewaking) en missen behendigheid of bewustzijn buiten die taken.

• Reikwijdte & macht: Films tonen vaak een enkele KI die enorme systemen beheert (bijvoorbeeld The Matrix of Skynet) of alle taken in één bewustzijn samenvoegt. Echte KI is lang niet zo gecentraliseerd of almachtig.
  In de echte wereld draaien talloze afzonderlijke KI-systemen – elk ontworpen voor één doel (zoals taalvertaling, gezichtsherkenning of autorijden). Er is geen enkele “superintelligentie” die alles aanstuurt.
  In feite is KI vandaag de dag sterk gefractioneerd: elk systeem bedient zijn eigen niche. Het idee van één KI die alle technologie beheert is een sterke vereenvoudiging.

• Nauwkeurigheid & betrouwbaarheid: Film-KI’s leveren bijna altijd perfecte data of analyses op aanvraag. In werkelijkheid kunnen KI-uitkomsten fouten bevatten.
  Onderzoeken tonen aan dat moderne KI “hallucineert” – het kan zelfverzekerd klinkende antwoorden geven die feitelijk onjuist of bevooroordeeld zijn. Zo vond een BBC-studie dat meer dan de helft van de antwoorden van tools zoals ChatGPT en Google’s Gemini grote fouten bevatte.
  Kortom, echte KI misleidt vaak of vereist menselijke correctie, in tegenstelling tot het onfeilbare beeld in films.

• Ethiek & controle: Cinema houdt van KI-opstanden en apocalyptische scenario’s (opstandige machines, kwaadaardige robots, enzovoort). De nadruk in de echte wereld ligt heel anders.
  Onderzoekers en bedrijven richten zich op verantwoorde KI: veiligheid inbouwen, testen op vooroordelen en ethische richtlijnen volgen.
  Zoals een filmcriticus opmerkt, streeft de industrie actief naar “ethische richtlijnen, regelgeving en veiligheidsmaatregelen” om schade te voorkomen – een wereld van verschil met de ongecontroleerde chaos die vaak op het scherm wordt getoond.
  Experts zoals Oren Etzioni herinneren ons eraan dat “Skynet en Terminator niet om de hoek liggen”. In plaats van robotlegers zijn de uitdagingen van vandaag privacy, eerlijkheid en betrouwbaarheid.

Echte KI: wat het kan (en niet kan)

Echte KI is taakgericht, niet magisch. Moderne KI (“smalle KI”) kan indrukwekkende dingen doen, maar alleen binnen grenzen.
Zo kunnen grote taalmodellen zoals ChatGPT essays schrijven of een gesprek voeren, maar ze begrijpen de betekenis niet. Ze genereren tekst door statistische patronen te vinden in enorme hoeveelheden data.

Onderzoekers merken op dat deze modellen vloeiend klinkende antwoorden produceren, maar “geen begrip hebben van wat de tekst betekent” – ze zijn in feite “enorme Magic 8 Balls”. Dit betekent dat ze vooroordelen in hun trainingsdata herhalen of feiten “hallucineren” als ze worden aangespoord.

Andere echte KI-succesverhalen zijn beeldherkenning (computervisie-systemen kunnen objecten identificeren of bepaalde medische aandoeningen diagnosticeren) en data-analyse (KI kan fraude opsporen of bezorgroutes optimaliseren). Autonome voertuigen gebruiken KI-algoritmen om auto’s te besturen, maar deze systemen zijn nog lang niet foutloos – ze raken in de war door ongewone situaties.

Zelfs geavanceerde robotica-bedrijven (zoals Boston Dynamics) produceren machines met mensachtige bewegingen, maar die robots hebben veel technische ondersteuning nodig en zijn lang niet zo soepel of veelzijdig als filmrobots.

Kortom, echte KI is geavanceerd, maar smal. Zoals een expert het zegt: KI blinkt uit in smalle, specifieke taken maar “is niet breed genoeg, niet zelfreflectief en niet bewust” zoals een mens. Het heeft geen gevoelens of vrije wil.

KI is geen levend wezen. Ondanks enige publieke verwarring is er geen bewijs dat enige KI bewustzijn of zelfbewustzijn heeft.

Studies bevestigen dat het hoogst twijfelachtig is dat KI ooit echt zelfbewust kan worden met de huidige technologie. KI kan menselijke reacties simuleren, maar ervaart niets.

Bijvoorbeeld, spraakassistenten (Siri, Alexa) kunnen terugpraten, maar als ze verkeerd begrepen worden, halen ze gewoon hun schouders op en zeggen “Dat begreep ik niet” – ze voelen niets. Evenzo kunnen beeldgenererende KI’s realistische plaatjes maken, maar ze nemen niets waar of “zien” niet zoals mensen dat doen. In wezen is echte KI meer een geavanceerde rekenmachine of zeer flexibele database dan een denkend wezen.

Veelvoorkomende mythes ontkracht

• “KI zal ons gegarandeerd doden of tot slaaf maken.” Dit is Hollywood-hype. Veel experts benadrukken dat apocalyptische KI-scenario’s in ons leven uiterst onwaarschijnlijk zijn.
  De KI van vandaag mist autonomie of kwaadaardige intenties. Een wetenschapper van het Allen Institute stelt gerust: “Skynet en Terminator liggen niet om de hoek”.
  In plaats van wereldheerschappij bedreigt KI nu subtielere problemen: bevooroordeelde beslissingen, privacy-schendingen, desinformatie.
  Zoals commentatoren opmerken, zijn de echte schade van KI vandaag – zoals onterechte arrestaties door bevooroordeelde algoritmen of misbruik van deepfakes – maatschappelijke kwesties, geen robotlegers.

• “KI zal alles voor ons oplossen.” Ook een door films gedreven fantasie. Hoewel KI-tools routinematig werk kunnen automatiseren (bijvoorbeeld gegevensinvoer of standaard klantenservice), kunnen ze menselijk oordeel of creativiteit niet vervangen.
  Als je een film-KI een taak gaf zoals het schrijven van een scenario of het maken van filmkunst, zou het waarschijnlijk onzin of clichérijke concepten produceren.
  Echte KI heeft zorgvuldige menselijke begeleiding, kwalitatieve trainingsdata nodig en maakt vaak nog fouten die mensen moeten corrigeren.
  Zelfs in Hollywood gebruiken studio’s KI meer voor special effects of montagehulp dan voor echte creativiteit – regisseurs willen nog steeds menselijke schrijvers en acteurs.

• “KI is onbevooroordeeld en objectief.” Niet waar. Echte KI leert van menselijke data, dus het kan menselijke vooroordelen overnemen.
  Als een KI bijvoorbeeld getraind is op sollicitatiegegevens waarbij bepaalde groepen onterecht werden afgewezen, kan het die discriminatie herhalen.
  Films tonen dit zelden; ze stellen zich KI voor met perfecte logica of wilde kwaadaardigheid. De waarheid is complexer.
  We moeten voortdurend alert zijn op vooroordelen en oneerlijkheid, wat een echte uitdaging is die niets te maken heeft met robots die steden aanvallen.

• “Zodra KI geavanceerd is, hebben we geen controle meer.” Films zoals Ex Machina of Terminator houden van het idee van een KI die zijn makers te slim af is.
  In werkelijkheid wordt KI-ontwikkeling nog steeds streng gecontroleerd door mensen. Ingenieurs testen en monitoren KI-systemen continu.
  Ethiekrichtlijnen en regelgeving (van overheden en brancheorganisaties) worden nu ontwikkeld om KI veilig te houden.
  Bedrijven implementeren bijvoorbeeld “kill switches” of toezichthouders om KI indien nodig uit te schakelen.
  In tegenstelling tot een film-KI die plotseling vrije wil krijgt, blijft echte KI volledig afhankelijk van hoe wij het programmeren en gebruiken.

KI in het dagelijks leven

Tegenwoordig komt u waarschijnlijk vaker KI tegen dan u denkt – maar niet als een robot die over straat loopt.
KI zit ingebed in veel apps en diensten:

• Virtuele assistenten: Siri, Alexa en Google Assistant gebruiken KI (spraakherkenning en eenvoudige dialogen) om vragen te beantwoorden of slimme apparaten in huis te bedienen.
  Ze begrijpen vragen echter vaak nog verkeerd – bijvoorbeeld toonde een BBC-test dat deze chatbots meer dan de helft van de tijd foutieve antwoorden gaven over actuele gebeurtenissen.
  Ze kunnen timers instellen en grappen vertellen, maar hebben vaak menselijke correctie nodig.

• Aanbevelingssystemen: Wanneer Netflix een film aanbeveelt of Spotify een nieuw liedje afspeelt dat u leuk vindt, is dat KI die uw eerdere keuzes gebruikt.
  Ook dit is smalle KI – het doet één ding (uw voorkeuren herkennen) en doet dat goed.

• Autonome voertuigen: Bedrijven zoals Tesla en Waymo gebruiken KI om auto’s te besturen.
  Deze systemen kunnen snelwegen navigeren, maar hebben moeite met complex stadsverkeer en hebben nog steeds een menselijke bestuurder nodig die kan ingrijpen.
  Ze zijn lang niet zo geavanceerd als de zelfrijdende auto’s die vaak in futuristische films worden getoond.

• Contentcreatie: Nieuwe KI-tools kunnen tekst, beelden of muziek genereren.
  Ze laten zien hoe overtuigend creatief KI kan lijken, maar de resultaten zijn nog wisselend.
  Beeldgeneratoren kunnen bijvoorbeeld interessante visuals maken, maar vaak met vreemde fouten (extra ledematen, vervormde tekst, enz.) en zonder echte “visie” erachter.
  In films zoals Her componeert KI symfonieën en poëzie; in werkelijkheid is gegenereerde content vaak afgeleid of heeft het zware menselijke bewerking nodig om samenhangend te zijn.

Waarom het verschil bestaat

Filmmakers overdrijven KI bewust om boeiende verhalen te vertellen. Ze versterken de mogelijkheden van KI om thema’s als liefde, identiteit of macht te verkennen.

Films zoals Her en Blade Runner 2049 gebruiken geavanceerde KI als achtergrond om diepgaande vragen te stellen over bewustzijn en menselijkheid.

Deze creatieve vrijheid is niet bedoeld als documentaire; het is een artistiek middel dat “resoneert met universele thema’s”. In die zin liegt Hollywood niet zozeer, maar drijft het ideeën tot het uiterste.

Toch hebben deze dramatische vertolkingen effect. Ze prikkelen onze verbeelding en stimuleren het publieke debat. Door KI in bewustzijns- en autonome toestanden te tonen, zetten films discussies in gang over privacy, automatisering en ethiek.

Films moedigen ons aan om te vragen: als KI echt werd, welke regels moeten we dan stellen? Wat gebeurt er met banen of persoonlijke vrijheid? Hoewel de scenario’s fictief zijn, zijn de onderliggende vragen heel reëel. Zoals een analist opmerkt, “zet het overdrijven van KI op het scherm belangrijke discussies in gang” over de toekomst van technologie.

>>> Klik nu om mee te doen: AI vergelijken met menselijke intelligentie

Uiteindelijk zijn film-KI’s en echte KI werelden van verschil. Hollywood levert fantasieën over bewuste machines en apocalyptische opstanden, terwijl de werkelijkheid nuttige algoritmen en veel onopgeloste uitdagingen biedt.

Experts benadrukken dat we ons vandaag moeten richten op de echte problemen – het elimineren van vooroordelen, het beschermen van privacy en het zorgen dat KI voor het goede wordt gebruikt – in plaats van bang te zijn voor onmogelijke sci-fi scenario’s.

Educatie en open dialoog zijn essentieel om de kloof tussen fictie op het scherm en technologie in de echte wereld te overbruggen. Zoals een commentator zegt, moeten we “een publiek begrip bevorderen dat onderscheid maakt tussen fictie en werkelijkheid” als het om KI gaat.

Door goed geïnformeerd te blijven, kunnen we zowel inspirerende sciencefiction waarderen als verstandige beslissingen nemen over de toekomst van KI.
Kortom: geniet van de films, maar onthoud dat de KI die u daar ziet nog niet om de hoek ligt – nog niet.