AI giúp phát hiện bệnh da: Kỷ nguyên mới trong da liễu

Các vấn đề về da rất phổ biến – gần 1/4 người trên toàn cầu mắc các bệnh da mãn tính như chàm hoặc mụn. Thậm chí ngay cả các chuyên gia cũng có thể gặp khó khăn khi chẩn đoán một số phát ban và nốt, đặc biệt ở giai đoạn sớm. Trí tuệ nhân tạo (AI) đang nổi lên như một công cụ mạnh mẽ để hỗ trợ. Bằng cách "học" từ hàng nghìn hoặc hàng triệu ảnh tổn thương da, các thuật toán AI có thể phát hiện những mẫu hình thị giác tinh tế mà ngay cả bác sĩ giàu kinh nghiệm cũng có thể bỏ sót. Điều này không thay thế bác sĩ da liễu, mà tăng cường họ – giúp phát hiện bệnh sớm hơn và phân loại bệnh nhân nhanh hơn.

Cách AI nhận diện bệnh da

Các công cụ da dựa trên AI hoạt động giống như một bộ lọc ảnh thông minh. Đầu tiên, người dùng (hoặc bác sĩ) chụp một hình ảnh rõ nét của vùng da bị ảnh hưởng. Hình ảnh được đưa vào một mạng nơ-ron sâu (một loại AI) được huấn luyện trên thư viện lớn các hình ảnh da có gán nhãn. Thông qua học sâu, AI học cách liên kết các đặc điểm thị giác với các bệnh cụ thể (ví dụ: viền không đều của u hắc tố hay vảy bạc của vảy nến). Sau khi được huấn luyện, hệ thống có thể phân tích ảnh mới và đưa ra các chẩn đoán có khả năng hoặc mức độ rủi ro.

Các thuật toán AI được tạo ra bằng cách cung cấp cho máy tính hàng trăm nghìn hoặc thậm chí hàng triệu hình ảnh về các bệnh da được gán nhãn kèm chẩn đoán và kết quả… máy tính học cách nhận dạng những mẫu đặc trưng trong hình ảnh tương quan với các bệnh da cụ thể.

— Nghiên cứu đột phá về da liễu

Quy trình học sâu để nhận diện bệnh da

Độ chính xác lâm sàng & hiệu suất thực tế

AI đã cho thấy độ chính xác ấn tượng trong các thử nghiệm được kiểm soát. Một phân tích tổng hợp năm 2024 phát hiện rằng chẩn đoán hỗ trợ máy tính cho u hắc tố (melanoma) — loại ung thư da gây tử vong nhất — có hiệu suất tương đương với bác sĩ da liễu. Một nghiên cứu khác được huấn luyện trên hơn 150.000 ảnh bao phủ 70 bệnh đã đạt AUC 0.946 để phân biệt tổn thương lành tính và ác tính – có nghĩa là AI đạt độ chính xác gần 95% tổng thể trong nhiệm vụ đó.

Ấn tượng hơn nữa, khi bác sĩ thực sự sử dụng lời khuyên của AI, độ chính xác của họ được cải thiện đáng kể:

Chúng tôi muốn bệnh nhân kỳ vọng rằng chúng tôi sử dụng trợ giúp từ AI để cung cấp chăm sóc tốt nhất có thể.

— Nhà nghiên cứu da liễu

Mô hình địa lý trong chẩn đoán bằng AI

Một nghiên cứu toàn cầu về đánh giá bệnh da bằng AI cho thấy sự khác biệt rõ ràng theo vùng địa lý trong cách áp dụng công nghệ:

Phân bố toàn cầu của các mô hình chẩn đoán bệnh da bằng AI

Phạm vi rộng các bệnh mà AI có thể phát hiện

AI không chỉ giới hạn ở ung thư. Các mô hình hiện đại xử lý một phạm vi rộng các bệnh da, với mụn và vảy nến đứng đầu danh sách các nghiên cứu da liễu về AI:

AI cũng hỗ trợ chẩn đoán các bệnh da do nhiễm trùng – điều này đặc biệt có giá trị ở những nơi thiếu nguồn lực. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã khởi xướng một sáng kiến toàn cầu về AI cho các bệnh nhiệt đới bị bỏ quên trên da (NTDs), huấn luyện các thuật toán để nhận biết bệnh phong, yaws và các tình trạng tương tự. Nỗ lực này nhấn mạnh "trí tuệ tăng cường" mà hỗ trợ nhân viên y tế tuyến đầu, không thay thế họ.

Lợi ích chính của AI trong da liễu

Các công cụ do AI điều khiển mang lại những lợi ích rõ ràng đang thay đổi cách chẩn đoán bệnh da:

Lợi ích chính của việc tích hợp AI vào thực hành da liễu

Thách thức & Hạn chế

Mặc dù nhiều hứa hẹn, AI trong da liễu có những hạn chế quan trọng mà người dùng và nhân viên y tế phải hiểu:

Những thách thức chính trong nhận diện bệnh da bằng AI

Sáng kiến toàn cầu & khung pháp lý

Các tổ chức y tế hàng đầu đang tích cực định hình vai trò của AI trong da liễu:

Triển vọng tương lai

Lĩnh vực đang tiến triển nhanh chóng với một số phát triển đầy hứa hẹn trong tương lai gần:

Chúng ta có thể kỳ vọng AI trở thành một phần thường quy của các phòng khám da liễu và dịch vụ y tế từ xa. Bệnh nhân có thể một ngày sử dụng các ứng dụng AI được FDA chấp thuận để phân loại các phát ban thông thường, dành việc khám bác sĩ cho những trường hợp nghiêm trọng. Yếu tố then chốt sẽ là triển khai có trách nhiệm: đảm bảo các công cụ AI được giám sát liên tục, minh bạch về cách hoạt động và bao phủ tất cả các loại da.

Hướng phát triển tương lai cho AI trong da liễu

Những điểm chính

• AI xử lý hình ảnh da để đánh dấu các bệnh như ung thư da, chàm hoặc vảy nến. Các mô hình học sâu được huấn luyện trên thư viện ảnh lớn có thể đạt độ chính xác tương đương bác sĩ da liễu ở nhiều nhiệm vụ.
• Trong các nghiên cứu, bác sĩ sử dụng AI đã đưa ra chẩn đoán chính xác hơn (ví dụ: độ nhạy 75%→81% đối với ung thư). Bệnh nhân có thể được phát hiện sớm hơn và có tiếp cận dịch vụ da liễu tốt hơn.
• Những ứng dụng AI hàng đầu bao gồm sàng lọc melanoma, chẩn đoán các bệnh phổ biến (mụn, chàm, vảy nến), và phát hiện các bệnh nhiệt đới bị bỏ quên trên da.
• Nhiều ứng dụng dành cho người tiêu dùng hoạt động kém (một số chỉ đạt trung bình ~59% độ chính xác cho melanoma). AI gặp khó với ảnh bất thường hoặc các loại da khác nhau. Luôn tìm ý kiến y tế.
• Các cơ quan y tế toàn cầu (WHO, FDA, các hiệp hội da liễu) đang tích cực phát triển hướng dẫn, thư viện ảnh và quy định để đảm bảo công cụ AI an toàn và hiệu quả.

Chẩn đoán da dựa trên AI không phải là một phương thuốc kỳ diệu, nhưng là một công cụ mới đầy mạnh mẽ. Khi kết hợp với chuyên môn y tế, nó hứa hẹn chăm sóc da nhanh hơn và dễ tiếp cận hơn – có khả năng phát hiện sớm các vấn đề nghiêm trọng và giúp hàng triệu người thiếu tiếp cận chuyên gia. Như một bác sĩ da liễu đã nói, với giám sát thích hợp AI mang lại "chăm sóc tốt nhất có thể" cho bệnh nhân trong tương lai.