AI Deepfake – Cơ hội và Rủi ro

Trí tuệ nhân tạo đã mở ra khả năng tạo ra "deepfake" – các phương tiện truyền thông giả mạo nhưng cực kỳ chân thực. Từ video thay mặt người khác một cách liền mạch đến giọng nói nhân bản nghe không thể phân biệt với người thật, deepfake đại diện cho một kỷ nguyên mới nơi việc nhìn thấy (hoặc nghe) không phải lúc nào cũng là tin tưởng. Công nghệ này mang lại cơ hội đổi mới thú vị cho nhiều ngành công nghiệp, nhưng cũng đặt ra những rủi ro nghiêm trọng.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá AI deepfake là gì, cách thức hoạt động và những cơ hội cũng như nguy cơ chính mà nó mang lại trong thế giới ngày nay.

Deepfake là gì?

Deepfake là một dạng phương tiện tổng hợp (video, âm thanh, hình ảnh hoặc thậm chí văn bản) được tạo ra hoặc chỉnh sửa bởi AI để mô phỏng nội dung thật một cách thuyết phục. Thuật ngữ này xuất phát từ "deep learning" (thuật toán AI tiên tiến) và "fake", và bắt đầu phổ biến từ khoảng năm 2017 trên một diễn đàn Reddit nơi người dùng chia sẻ video hoán đổi mặt người nổi tiếng.

Deepfake ban đầu nổi tiếng với các mục đích xấu (như chèn mặt người nổi tiếng vào video giả), khiến công nghệ này mang tiếng xấu. Tuy nhiên, không phải tất cả nội dung tổng hợp do AI tạo ra đều xấu. Giống như nhiều công nghệ khác, deepfake là một công cụ – tác động của nó (tốt hay xấu) phụ thuộc vào cách sử dụng.

Nội dung tổng hợp như vậy cũng có thể mang lại lợi ích. Mặc dù có nhiều ví dụ tiêu cực, công nghệ này không hoàn toàn tích cực hay tiêu cực – tác động phụ thuộc vào người sử dụng và ý định của họ.

— Diễn đàn Kinh tế Thế giới

Hình ảnh minh họa công nghệ deepfake do AI tạo ra

Cơ hội và Ứng dụng tích cực

Bất chấp danh tiếng gây tranh cãi, deepfake (thường được gọi trung tính hơn là "phương tiện tổng hợp") mang lại nhiều ứng dụng tích cực trong các lĩnh vực sáng tạo, giáo dục và nhân đạo:

Bảo vệ Quyền riêng tư và Ẩn danh

Trớ trêu thay, khả năng hoán đổi mặt có thể tạo tin giả cũng có thể bảo vệ quyền riêng tư. Các nhà hoạt động, người tố cáo hoặc cá nhân dễ tổn thương có thể được quay phim với khuôn mặt được thay thế bằng khuôn mặt do AI tạo ra một cách chân thực, che giấu danh tính mà không cần làm mờ rõ ràng.

Ứng dụng tích cực của công nghệ deepfake AI

Rủi ro và Lạm dụng Deepfake

Sự lan rộng của deepfake dễ tạo cũng đã gây ra những lo ngại và đe dọa nghiêm trọng. Thực tế, một khảo sát năm 2023 cho thấy 60% người Mỹ "rất lo ngại" về deepfake – xếp nó là nỗi sợ liên quan AI hàng đầu của họ.

Rủi ro và nguy hiểm của công nghệ deepfake

Điều hướng kỷ nguyên Deepfake: Tìm sự cân bằng

AI deepfake đặt ra một nghịch lý kinh điển của tiến bộ công nghệ: tiềm năng to lớn đi kèm với nguy cơ. Một mặt, chúng ta có các ứng dụng sáng tạo và có lợi chưa từng có – từ bảo tồn giọng nói, dịch ngôn ngữ đến hình dung các hình thức kể chuyện mới và bảo vệ quyền riêng tư. Mặt khác, việc lạm dụng deepfake đe dọa quyền riêng tư, an ninh và niềm tin công chúng.

Con "thần đèn" đã thoát khỏi chai và chúng ta không thể nhốt lại. Thay vì hoảng loạn hoặc cấm đoán hoàn toàn, chúng ta cần một cách tiếp cận cân bằng: khuyến khích đổi mới có trách nhiệm trong phương tiện tổng hợp đồng thời phát triển các biện pháp bảo vệ mạnh mẽ chống lại lạm dụng.

Chiến lược phòng thủ đa mặt trận

Tiến về phía trước, điều quan trọng là tối đa hóa lợi ích đồng thời giảm thiểu tác hại. Các nỗ lực đang được triển khai trên nhiều mặt trận:

Cân bằng cơ hội và rủi ro trong kỷ nguyên deepfake

Con đường phía trước

Cuối cùng, hiện tượng deepfake sẽ còn tồn tại lâu dài. Thay vì hoảng loạn hoặc cấm đoán hoàn toàn, các chuyên gia khuyến nghị cách tiếp cận cân bằng: khuyến khích đổi mới có trách nhiệm trong phương tiện tổng hợp đồng thời phát triển các biện pháp bảo vệ mạnh mẽ chống lại lạm dụng.

Trong tương lai như vậy, chúng ta tận dụng sự sáng tạo và tiện lợi mà deepfake mang lại, đồng thời cảnh giác và kiên cường trước các hình thức lừa dối mới mà nó tạo ra. Cơ hội rất hấp dẫn, rủi ro là có thật – nhận diện cả hai là bước đầu tiên để định hình một cảnh quan truyền thông do AI dẫn dắt mang lại lợi ích cho toàn xã hội.